Vorig jaar maakten we met de Groen-fractie een evaluatie van het beleid toen we halfweg de legislatuur waren.

(Tussenkomst bij de aangepaste meerjarenplanning)

Groen stelde tien prioriteiten voor voor de komende twee jaar!

Vorig jaar maakten we met de Groen-fractie een evaluatie van het beleid toen we halfweg de legislatuur waren. De meeste opmerkingen en voorstellen die we toen deden, kunnen we vandaag nog steeds maken.

Maar er zijn ook zaken veranderd.

In december 2021 was Rusland Oekraïne nog niet binnengevallen. Er was wel al een oplopende inflatie (en snellere indexaties van lonen en uitkeringen) maar niet op het tempo dat we de laatste 10 maanden hebben gezien. Dat was niet te voorzien, niet te voorspellen. Vandaar dat het steeds belangrijk is om een voorzichtig financieel beleid te voeren.

De oorlog in Oekraïne zorgde niet alleen voor fors stijgende energieprijzen (voordien waren ook de materiaalprijzen in de bouw al sterk gestegen door de corona-crisis), ook de voedselprijzen begonnen in een tweede fase fors te stijgen.

Dit alles geeft uiteraard een grote impact op de portemonnee van de burgers. Niet alleen de mensen in armoede worden getroffen, ook een groot deel van de middenklasse voelde die stijgende prijzen hard en was het einde van de maand halen een hele opdracht.

Oplopende kosten voor de gemeente

Uiteraard heeft deze crisis ook een impact op de gemeentelijke financiën. De energiefactuur stijgt ook voor de gemeente fors (ongeveer 800.000 eur meerkost in 2022 en ook voor de komende drie jaar wordt rekening gehouden met een meerkost van 1,6 milj eur per jaar). Dat is een stevige extra factuur. Daarbij komt nog de indexatie van lonen van het gemeentelijk personeel (ook een impact van 2 miljoen eur op jaarbasis). Maar het geeft ook impact op de werkingskosten van andere bovenlokale organen waarin Merelbeke participeert, zoals de hulpverleningszone (brandweer) en de politiezone, waar de loonkosten ook het grootste deel van de uitgaven bedragen. De gemeentelijke bijdrage voor de Politiezone stijgt in 2023 zoals gepland nog met 2,5% maar het jaar nadien zal het met 5,5% zijn.

En daar komt nog bij dat de intresten de laatste maanden aan het stijgen zijn, wat ook een impact heeft op het aangaan van nieuwe leningen.

Eerste conclusie is dan ook dat we in heel onzekere tijden leven met een grote impact op het gezinsbudget, maar ook op het budget van de gemeente. In dergelijke onzekere tijden is een voorzichtig financieel beleid dan ook essentieel. Het is dan ook noodzakelijk om dringende noden bij de bevolking snel te detecteren en daarnaar snel en gevat te handelen.

En dan is het zeker niet het moment om met nieuwe belastingverlagingen te komen. Er zijn trouwens nog heel wat noden en prioritaire investeringen, zie verder. Om die redenen zullen we het voorstel van de collega’s van de NVA, om de belastingen te verlagen, niet steunen.

X x x

Er is nog twee jaar te gaan in deze legislatuur. Heel veel grote wijzigingen zijn er niet. Een paar zijn echt te betreuren:

1. We betreuren met Groen de vermindering van de budgetten voor aankoop aan natuurgebieden. In 2021 was hiervoor nog 326.235 eur uitgegeven. In 2022 was er een budget van 113.765 eur en dat vermindert voor 2023-2025 tot slechts 30.000 eur per jaar. Dat is een slecht signaal en onbegrijpelijk om net daarop te besparen. Net na de COP in Montréal (dec 2022) waar er beslist is om veel meer in te zetten op behoud van natuur en versterking van de biodiversiteit.
2. Idem voor het schrappen van de budgetten voor het voetpadenplan. De budgetten worden in 2023 fors verlaagd en in 2024 en 2025 zelfs volledig geschrapt. Ook dit is al heel lang beloofd omdat heel wat voetpaden in slechte staat zijn. Goed onderhouden voetpaden zijn essentieel. Daarop besparen is voor Groen onaanvaardbaar.

Met Groen zien we nog een pak prioriteiten voor de komende twee jaar. We sommen er tien op.

1. Gelet op de energiecrisis en de stijging van de kosten van levensmiddelen, is een sterk sociaal beleid in onze gemeente essentieel. Hier ligt een belangrijke opdracht bij het OCMW en het Sociaal Huis. En ook MIA, dat een heel mooie en gewaarde werking heeft, zal het zeker voelen. Mensen in armoede moeten we meer dan ooit ondersteunen!

1. De energieprijzen gaan wellicht ook de komende jaren vrij hoog blijven. Investeren in isolatie van woningen, energiezuinige verwarmingsinstallaties en alternatieve energie is meer dan ooit nuttig. En bovendien is het ook heel goed voor het klimaat en de klimaatdoelstellingen die we met alle overheden moeten halen. Ook hier kan de gemeente een stimulerende rol spelen. In het nieuwe subsidiereglement die dit jaar werd goedgekeurd, heeft het bestuur grote kansen gemist. Daar wezen we toen al op. Daar missen we dus doelgerichte subsidies (isolatie, schrijnwerk, warmtepompen, zonneboilers, …) + renovatiebegeleiding, massale ontzorging en wijkgerichte aanpak, … De nieuwe subsidies zullen ons niet sneller bij de doelstellingen uit de burgemeestersconvenant brengen. Ze richten zich nu op een hele kleine groep met steun aan thuisbatterijen en ontharden van de voortuinen (die vaak nog illegaal werden verhard).

1. Ook betaalbaar wonen blijft een grote uitdaging in onze gemeente. Zoals jullie weten, pleit Groen al heel lang voor meer investeringen in betaalbaar wonen. Door de inflatie zullen er ook zwaardere indexeringen doorgevoerd worden op de huurmarkt als de woningen voldoen aan bepaalde criteria. Voor veel huurders komt dat bovenop de duurdere voedselprijzen en energieprijzen. Investeren in betaalbare woningen blijft dan ook een van de grootste uitdagingen voor Merelbeke de komende jaren. De zogenaamde betaalbare woningen van het project Hebbelynck zijn duidelijk veel te duur voor vele kandidaten. Dat is niet de manier om wonen betaalbaar te maken voor de doelgroep die het echt nodig heeft.

1. We verwachten de komende twee jaar ook nog realisaties in het kader van veiliger fietsen. Merelbeke-centrum is voor fietsers een gevaarlijke en moeilijke hindernis. Met Groen ijveren we al heel lang voor de aanleg van een parallelle fietsverbinding. Dat werd ook opgenomen in de plannen van de gemeente sinds 2019, maar het gaat tergend traag vooruit. Er zijn voor 2023 hogere budgetten voorzien, maar die zijn vooral ingeschreven voor de aankoop van de woning op de Hundelgemsesteenweg naast het jeugdcentrum, om daar een trage verbinding aan te leggen. Wij twijfelen aan die optie. Er zijn zeker goede alternatieven, bv via de kleine Kloosterstraat – Kloosterstraat – trage weg voor de school links. Dat zijn bestaande wegen en dan hoef je ook geen huis aan te kopen om het af te breken.

Wat de trage wegen in onze gemeente betreft, blijft het ook heel stil de laatste jaren. Er waren een aantal problemen met trage wegen die door aangelanden werden afgesloten. Het is belangrijk dat ze weer open kunnen gaan en dat dit desnoods afgedwongen wordt via gerechtelijke weg. Hoe ver staat het eigenlijk met die dossiers ?

1. Wat ook tergend traag vooruit gaat, is het beleidsplan Ruimte. Dit sleept veel te lang aan. Onbegrijpelijk dat het bestuur daar niet meer prioritair mee bezig is geweest de laatste jaren. Het is één van de belangrijkste dossiers i.v.m. "ruimte" want er gaan heel belangrijke keuzes moeten worden gemaakt die een impact zullen hebben op het gebruik van ruimte in onze gemeente de komende tientallen jaren. Hoeveel extra ruimte voor milieu en natuur? Waar zal er nog kunnen gebouwd worden, en hoe? Welke plek krijgt de landbouw? En de ondernemers? Het zijn cruciale keuzes. Met Groen vragen we om daar dringend werk van te maken en de focus groot genoeg te houden. We missen daarbij de noodzakelijke participatie. Dit is de eerste legislatuur in Merelbeke met een schepen voor participatie maar dat zien we niet of te weinig in dergelijke belangrijke dossiers. Bij Beleidsplan Ruimte en de Stedenbouwkundige verordening verwachten we toch ook een poging om tot consensus te komen, of minstens een breed draagvlak, voor de te nemen keuzes.

1. Hetzelfde kan gezegd worden over de al jaren aangekondigde nieuwe stedenbouwkundige verordening. Die is cruciaal is om naar een toekomstgericht stedenbouwkundig beleid te kunnen gaan waar zuinig en slim wordt omgegaan met ruimte, en waar mobiliteit een belangrijk afwegingskader wordt, en er ook aandacht is voor nieuwe woonvormen. In 2023 is daarvoor exact 0 eur voorzien. Het is alsof het voor jaren in de diepvries is beland. Ook hier vraagt Groen dringende actie van het bestuur.

1. We keken met Groen uit naar de plannen van het bestuur om de handelskernen en dan vooral de lokale detailhandel te versterken. De laatste maanden heeft Groen dit probleem geregeld hier in de gemeenteraad aangekaart. De initiatieven die staan opgesomd in het meerjarenplan zijn dezelfde van vorige jaren. Er zijn geen nieuwe of extra acties te zien om van onze centra, en Merelbeke-centrum in het bijzonder, aantrekkelijke winkelgebieden te maken. Met het promoten van de gemeentelijke cadeaubon, de wekelijkse markt, het weekend van de klant,… gaan we niet ver geraken. Er is duidelijk geen “sense of urgency” te bespeuren bij het bestuur. Men is zich klaarblijkelijk niet bewust van de ernst van de situatie.

1. Na de COVID-periode hebben we ervaren hoe belangrijk ‘ontmoeten’ is. Het creëren van plekken en mogelijkheden om samen te komen, samen dingen te doen,… Als iets heel zwaar heeft gewogen bij vele mensen tijdens corona, dan is het wel dat. Er is in het meerjarenplan een actie voorzien met als titel “voorzien van ontmoetingsplekken voor de inwoners”. Het enige project dat daar vermeld staat, is de omvorming van de kerk van Schelderode tot ontmoetingsplek. Dat is zeker een goed initiatief en we gaan het resultaat binnenkort kunnen zien. Maar na dit dossier is er niets meer gepland. Ook geen budgetten voor andere initiatieven. Nochtans is de nood aan ontmoeting groot. En het hoeft ook niet altijd veel geld te kosten. Een klein parkje, een paar zitbanken op een rustige, toegankelijk plek,… veel moeite is het vaak niet en we kunnen zeker suggesties doen!

1. Met Groen blijven we ijveren voor het creëren van een grote groene long in het centrum van onze gemeente. De ruimte is er, de trage wegen om er veilig te geraken ook of ze zijn makkelijk aan te leggen en vooral, we hebben met Groen een concreet uitgewerkt voorstel gedaan waarover we heel graag verder in debat en overleg gaan met de gemeente. Maar het is duidelijk geen prioriteit voor dit bestuur. De nood is nochtans groot en het kan de resterende open ruimtes in het centrum een mooie en aantrekkelijke bestemming geven. De komende twee jaar kan zeker een eerste aanzet worden gegeven, bv door opname in het Beleidsplan Ruimte.

• Ten slotte kijken we ook uit naar de uitwerking van een visie op de site van de Sportstraat. Nu het eerste deel van de aanleg van de Molenkouter bijna rond is, zal de verhuis van FC Merelbeke er dit jaar aankomen. De gronden die daardoor vrijkomen verdienen een toekomstgerichte invulling. Daar moeten we vooral voldoende tijd voor nemen na een brede participatie, breder dan het overleg dat hierover al is gebeurd. Een grondig debat in deze raad is essentieel en noodzakelijk op korte termijn. En die nood aan tijdige en echte participatie is groot, ook in andere dossiers.

Er werd in het begin van de legislatuur aangekondigd dat er -eindelijk- een Bewonersplatform (BWP) zou komen in het centrum. Het zou een ideale start geweest zijn voor het nieuwe BWP om dit dossier ter harte te nemen. De opstart van het beloofde BWP is er nog steeds niet. Dat betreuren we ten zeerste. Andere BWP’en werden destijds opgericht met een goede omkadering en begeleiding en dat nam tijd in beslag. We vrezen dat alweer een legislatuur zal voorbijgaan zonder de opstart van het laatste BWP. Weer zes jaar verloren dus. Waarom is het zo moeilijk om het laatste BWP uit de startblokken te helpen ?

Naast deze tien prioriteiten voor de komende twee jaar, kunnen we ook niet naast de actualiteit van de laatste maanden en weken kijken. De crisis in de kinderopvang en de cyberaanvallen op enkele steden en gemeenten.

Daarom ook de logische vragen: hoe zit het met de capaciteit van de kinderopvang in onze gemeente ? Kunnen jonge gezinnen nog vlot een plek vinden voor hun kind ?

Hoe zit het met de beveiliging van ons netwerk. Zijn er lessen getrokken uit de recente aanvallen in Antwerpen en Diest ?

En nog een vraag ivm uw inleiding. U sprak over de renovatie van het OC van Bottelare en zei dat dat project zou worden uitgesteld of geschrapt. Dat laatste is nieuw. Wat is het nu precies ? Een uitstel (daar kunnen redenen voor zijn) of een schrapping van het project?

Financiële risico’s.

Het bestuur benadrukt de moeilijkheid van deze oefening. Dat is terecht.

Het is duidelijk dat er ook nog risico’s zijn en blijven op termijn.

Zoals gezegd, we leven in een periode van heel onzekere tijden. Wie had er vorige jaar, bij de bespreking van het budget, kunnen voorspellen dat de energieprijzen zo fors zouden stijgen? Dat er een hoge inflatie zou komen waardoor de lonen met om en bij de 10% zouden stijgen op een jaar. Wie ? Niemand.

Ook vandaag kunnen we niet voorzien wat er de komende 12 maanden zal gebeuren. Er zijn veel risico’s en onzekerheden:

• De impact van de energieprijzen op de werkingskosten;
• Hoe de inflatie zal evolueren de komende 12 maanden welke impact dat zal hebben op de lonen van onze medewerkers en op de dotaties aan de organen waarin we deelnemen;
• Welke impact de stijgende materiaalkosten zullen hebben op de bouwkosten en de investeringen;
• Hoe de intresten zullen evolueren en welke impact die zal hebben op de intrestlasten van onze gemeente;
• Maar ook: hoe zullen de inkomsten voor de gemeenten evolueren tov de stijgende kosten. Ook daar zitten onzekerheden.
• ….

Er zijn dus heel wat onzekerheden, en daarom is voorzichtigheid geboden, meer dan ooit.

En in deze voorzichtigheid moeten we meer dan ooit onze kwetsbare inwoners en ons fragiel ecosysteem beschermen en volop inzetten op een duurzame energietransitie. Hierin faalt dit bestuur jammer genoeg.

Stefaan Van Hecke

20/12/2022